The Travels of Marco Polo
Chapter 189 : "... c.u.m per certas testimonias ... habeatur quod tempore sequestri facti extim

"... c.u.m per certas testimonias ... habeatur quod tempore sequestri facti extimata fuit pecunia de dictis sacchis esse libras lx.x.x grossorum vel circha,[7] et quando postea numerata fuit inventam esse solummodo libras xlv grossorum et grossos xxii, quod dicta Dna. Donata teneatur et debeat rest.i.tuere et consignare in saculo seu saculis, loco pecunie que ut predicitur deficit et extrata, et ablata est libras xxv [sic]

grossorum. Et ultra hoc pro pena ut ceteris transeat in exemplum condempnetur in libris ducentis et solvat eas."

15.--(1330).

Remission of fine incurred by an old servant of Marco Polo's. (Reg. Grazie 3, c. 40.)*

"MCCCx.x.x, iiii Septembris.

"Quod fiat gratia MANULLI familiari Ser MARCI POLO sancti Joh. Gris.

quod absolvatur a pena librarum L pro centenariis, quam dic.u.n.t officiales Levantis incurrisse pro eo quod ignorans ordines et pure non putans facere contra aliqua nostra ordinamenta c.u.m galeis que de Ermenia venerunt portavit Venecias tantum piperis et lanae quod const.i.tit supra soldos xxv grossorum tanquam forenses (?). Et officiates Levantis dic.u.n.t quod non possunt aliud dicere nisi quod solvat. Sed consideratis bonitate et legalitate dicti Manulli, qui mercatores c.u.m quibus stet.i.t fideliter servivit, sibi videtur pecatum quod debeat amittere aliud parum quod tam longo tempore c.u.m magnis laboribus aquisivit, sunt contenti quod dicta gratia sibi fiat."

16.--(1333).

Attestation by the Gastald and Officer of the Palace Court of his having put the Lady Donata and her daughters in possession of two tenements in S.

Giovanni Grisostomo. Dated 12th July, 1333.

(From the _Archivio_ of the _Ist.i.tuto degli Esposti_, No. 6.)[8]

The doc.u.ment begins with a statement, dated 22nd August, 1390, by MORANDUS DE CAROVELLIS, parson of St. Apollinaris and Chancellor of the Doge's Aula, that the original doc.u.ment having been lost, he, under authority of the Doge and Councils, had formally renewed it from the copy recorded in his office.

In nomine Dei Eterni Amen. Anno ab Incarn. D.N.J.C. millesimo trecentesimo tregesimo tertio mensis Julii die duodecimo, intrantis indicione prima Rivoalti. Testificor Ego DONATUS Gastaldio Dni. nostri Dni. Francisci Dandulo Dei gratia inclyti Venetiarum Ducis, et Ministerialis Curie Palacii, quod die tercio intrante suprascripti mensis Julii, propter preceptum ejusdem Dni. Ducis, secundum formam statuti Veneciarum, posui in tenutam et corporalem possessionem DONATAM quondam uxorem, FANTINAM et MORETAM quondam filias, omnes commissarias n.o.bilis Viri MARCI PAULO de confinio Scti. Johannis Grisostomi, nomine ipsius Commissarie, c.u.m BELELLA olim filia et similiter nominata commissaria dicti MARCI PAULO * * * de duabus proprietatibus terrarum et casis copertis et discopertis positis in dicto confinio Scti. Johannis Grisostomi, que firmant prout inferius in infrascripte not.i.tie carta continetur * * * * ut in ea legitur:

"Hec est carta fata anno ab Inc. D.N.J.C. millesimo trecentesimo vigesimo tercio, mensis Maij die nono, exeunte Indictione s.e.xta, Rivoalti, quam fieri facit Dnus. Johannes Superantio D.G. Veneciarum Dalmacie atque Croacie olim Dux, c.u.m suis judicibus examinatorum, suprascripto Marco Paulo postquam venit ante suam suorumque judic.u.m examinatorum presenciam ipse MARCUS PAULO de confinio Scti. Johannis Grisostomi, et ostendit eis duas cartas completas et roboratas, prima quarum est venditionis et securitatis carta, facta anno ab Inc. D.N.J.

C. (1321) mensis Junii die decimo, intrante indictione quinta, Rivoalti; qua manifestum fecit ipsa DONATA uxor MARCI PAULO de confinio Scti.

Johannis Grisostomi c.u.m suis successoribus quia in Dei et Christi nomine dedit, vendidit, atque transactavit sibi MARCO PAULO viro suo de eodem confinio et suis heredibus duas suas proprietates terre, et casas copertas et discopertas, que sunt hospicia, videlicet camere et camini, simul conjuncta versus Rivum ... secundum quod dicta proprietas sive hospicium firmat ab uno suo capite, tam superius quam inferius, in muro comuni huic proprietati et proprietati MARCI PAULO et STEPHANI PAULO. Et ab alio suo capite firmat in uno alio muro comuni huic proprietati et predictorum MARCI et STEPHANI PAULO. Ab imo suo latere firmat in supradicto Rivo. Et alio suo latere firmat tam superius quam inferius in salis sive porticis que sunt comunes huic proprietati et proprietati suprascriptorum MARCI et STEPHANI PAULO fratrum. Unde hec proprietas sive hospicia habent introitum et exitum per omnes scalas positas a capite dictarum salarum sive porticuum usque ad curiam et ad viam comunem discurrentem ad Ecclesiam Scti. Johannis Grisostomi et alio. Et est sciendum quod curia, puthei, gradate, et latrine sunt comunes huic proprietati et proprietati suprascriptorum MARCI et STEPHANI PAULO fratrum. * * * *

[The definition of the second tenement--_una cusina_--follows, and then a long detail as to a doubt regarding common rights to certain _sale sive porticus magne que respiciunt et sunt versus Ecclesiam Scti. Johannis Grisostomi_, and the discussion by a commission appointed to report; and, again, similar detail as to stairs, wells, etc.]--"declaraverunt et determinaverunt omnes suprascripti cancellarii in concordia quod tam putheus qui est in dicta curia, quam etiam putheus qui est extra curiam ad quem itur per quamdam januam que est super calle extra januam princ.i.p.alem tocius proprietatis de CHA POLO, sunt communes supradictis duabus proprietatibus MARCI PAULO et toti reliquo dicte proprietatis quod est indivisum." * * * * Et ego suprascriptus DONATUS Gastaldio supradicti Dni. Ducis secundum predictas declarationes et determinationes posui suprascriptas commissarias dicti MARCI PAULO die suprascripto tercio intrante mensis Julii in tenutam et possessionem de suprascriptis duabus proprietatibus confiniatis in carta noticie supradicte. Et hoc per verum dico testimonium. Signum supradicti DONATI Gastaldionis Dni. Ducis, et Ministerialis Curie Palacii, qui hec rogavit fieri.[9]

17.--(1336).

Release granted by Agnes Lauredano, sister, and by Fantina Bragadino and Moreta Dolphyno, daughters, and all three Trustees of the late Domina Donata, relict of Dominus Marcus Polo of S. Giov. Grisostomo, to Dominus Raynuzo Dolphyno of the same, on account of 24 _lire of grossi_[10] which the Lady Donata Polo had advanced to him on pledge of many articles. Dated 4th March, 1336. The witnesses and notary are the same as in the next.

(In the _Archivio Generale; Pacta, Serie_ T, No. 144.)

18.--(1336).

Release by the Ladies Fantina and Moreta to their aunt Agnes Lauredano and themselves, as Trustees of the late Lady Donata, on account of a legacy left them by the latter.[11] Dated 4th March, 1336.

(In the _Archivio Generale; Pacta, Serie_ T, No. 143.)

"Plenam et irrevocabilem securitatem facimus nos FANTINA uxor MARCI BRAGADINO de confinio Scti. Johannis Grisostomi et Moreta uxor RENUZI DELFINO de dicto confinio Scti. Johannis Grisostomi, ambe sorores, et filie comdam DONATE relicte Domini MARCI POLLO de dicto confinio Scti.

J.G. c.u.m nostris successoribus, vobis AGNETI LAUREDANO, comdam sorori, ac n.o.bis preditis FANTINE et MORETE olim filiabus (predicte DONATE) omnibus commissariabus predicte DONATE relicte dicti Domini MARCI POLO de predicto confinio S.J.G. et vestris ac nostris successoribus de libris _denariorum Veneciarum Grossorum_ quadraginta quinque, que libre _den. Ven. gros._ quadraginta quinque sunt pro parte librarum _den. Ven. gros._ quadraginta octo quas suprascripta Domina Donata olim mater nostra secundum formam sui testamenti cartam n.o.bis dimisit, in quibus libris ... sententiam obtinuimus ... anno ab Inc. D.N.J.C.

Millesimo trecentesimo trigesimo quinto mensis febbruarij die ultimo (29th February, 1336) indictione, quarta Rivoalti.

"Signum suprascriptarum Fantine et Morete que hec rogaverunt fieri.

"Ego MARCUS LOVARI Canonicus Sancti Marci testis subscripsi.

"Ego NICOLETUS DE BONOMO Canonicus Sancti Marci testis subscripsi.

"(L.S.N.) Ego Presbiter GUIDO TREVISANO Canonicus Sancti Marcij et Notarius complevi et roboravi."

19.--(1388).

[Doc.u.ment dated 15th May, 1388, found at the Archives _degli Esposti_, now at the _Archivio di Stato_, by the Ab. Cav. V. Zanetti, containing a sentence of the _Giudici della Curia del Procuratore_ in favour of Pietro Bragadin against _Agnesina_, sister, and _Catarinuzza_, widow of _Matteo Polo di S. Giovanni Grisostomo_, for work done. This doc.u.ment is interesting, as it shows that this Matteo was a son of Marcolino. Published partly in the _Archivio Veneto_, XVI., 1878, pp. 102-103.--H.C.]

20.--(1388).

[Doc.u.ment dated 15th May, 1388, found in the Archives _degli Esposti_, now at the _Archivio di Stato_, by the Ab. Cav. V. Zanetti, and mentioned by him in the _Archivio Veneto, XVI._, 1878, pp. 104-105, containing a sentence of the _Giudici della Curia del Procuratore_ in favour of Pietro Bragadin against the Commissaries of the late Matteo Polo.--H.C.]

[1] For this and for all the other doc.u.ments marked with an '*' I am under obligation to Comm. Berchet. There is some doubt if this refers to our Marco Polo. (See vol. i. p. 66.)

[2] For the indication of this I was indebted to Professor Minotto.

[3] This perhaps indicates that Marco's half-brother Giovannino was in partners.h.i.+p with him.

[4] This is printed line for line with the original; it was printed in the first edition, ii. pp. 440-441, but was omitted in the second. The translation is given in the Introductory Essay, vol. i. pp. 70-73, seqq.; with a facsimile.

[5] I.e., 9th January, 1324.

[6] This was printed in the First Edition (ii. p 442), but was omitted in the Second.

[7] About 300_l._ sterling.

[8] For this I was indebted to Comm. Barozzi.

[9] See i. p. 31.--Reprinted from the First Edition.

[10] About 90_l._

[11] Of 48 lire of grossi, or about 180_l._

APPENDIX D.--_Comparative Specimens of Different Recensions of Polo's Text._

FRENCH.