The Principal Navigations, Voyages, Traffiques and Discoveries of the English Nation
Chapter 179 : Illic sunt homines absque vllo ingenio penitus b.e.s.t.i.a.les, serpentibus, vermibusq

Illic sunt homines absque vllo ingenio penitus b.e.s.t.i.a.les, serpentibus, vermibusque vescentes, nec inuicem loquentes, sed conceptus suos signis et indicijs ostendentes. Diligunt preciosos lapides tantummodo pulchritudinis gratia, non causa virtutis: et super omnes vnum diligunt lapidem habentem 60. colorum varietates, qui et Tracoides vocatur propter ipsos.

Intratur hinc per Oceanum in regionem Niconoram, vel Nac.u.meram, habentem in circuitu s.p.a.cium mille leucarum: omnes ibi geniti homines habent capita ad formam canum, vnde et in Graeco Cynocephali dic.u.n.tur. Isti etiam incedunt nudis corporibus, excepto parui panniculi operimento, secretiora loca et posteriora retro tegente. Rationabiles tamen multum sunt hij, et plurimum virtuosi, ac de omni forefacto rigidam iust.i.tiam exercentes. Sunt statura elegantes, robusti corpore, in praelijs lanceam c.u.m tergia lata gerentes, viriliterque, et prudenter pugnantes. Omnes pro deo adorant bouem, vnde et quilibet in fronte argenteam seu auream similitudinem bouis defert, et si quem viuum in praelio ceperint, sine vlla miseratione manducant.

Rex multum est diues et potens, ac deuotus in superst.i.tione. Nam circa collum gestat trecentas orientales margaritas, quibus quotidie ante commestionem orationes suas colligit, quemadmodum nos colligimus, Pater noster, etc. Ac praeterea portat ad collum [Marginal note: Siue carbunculum.] rubetum orientalem, n.o.bilem, purum, pulchrum, resplendentem, et summe preciosum, ad longitudinem pedis humani, quem habet diligenter seruare, quod dum eo caret non tenetur pro Rege.

Pro isto carbunculo Grand Can Imperator, per ingenium, per insidias, per precium, et per praelium saepe laborauit, sed nihil profecit. Post istam apparet insula Syllan, habens leucas de circuitu 80. quae paucos habet homines propter mult.i.tudinem draconum, serpentum, crocodilorum in ea. Sunt autem crocodili speciales serpentes, coloris virgulati de croceo et nigro, c.u.m quatuor cruribus, et tibijs et latis pedum vngulis. Aliqui horum habent longitudinem quinque tensarum, aut citra, qui dum tendunt per arenosa relinquunt signum semitae, acsi sit ibi tractus grandis arboris truncus.

Item in hac insula habetur nons altus, et in sui vertice satis altus et distentus et magnus aquae lacus, de quo et stulti homines fabulantur, qud primi parentes post eiectionem suam, illam aquam prim lacrymauerunt. In huius fundo lacus nasc.u.n.tur margaritae, et habentur semper lapides preciosi.

Solentque pauperes terrae, accepta a Rege licentia, semel in anno ingredi, ac piscari gemmas, qui intrantes vngunt se succo Lymonsae, contra hirudines, colubros, et serpentes. Sed et de lacu effluit riuulus per montis descensum, in quo nonnunquam margaritae inueniuntur, et gemmae: dic.u.n.t etiam ibi nullum venenatum animal nocere aduenis.

Ibi videntur leones albi in mira magnitudine boum nostrorum, et multae diuersae bestiae, et aues, bestiolae, et auiculae aliarum specierum quam in partibus istis. Nam ibi et in nonnullis alijs insulis vidi vnum mirum, de quo prius vix credidissem narranti, videlicet anates c.u.m duobus capitibus.

Et sciatis qud tam hic quam alibi mare apparet satis altius suo littore, imo qui a remotis aspicit videt suspensum quasi ad nubes. Et de hoc admiratus fuissem, nisi quod scriptum sciui mirabiles elationes maris.

CAPVT. 31.

De multis alijs Insulis Meridionalibus, de quibus et Plinius, et Munsterus.

Versus meridien hinc legendo per mare, inuenitur regio speciosa nomine Doudin: [Marginal note: Vel Doudeia.] cuius rex imperat seu princ.i.p.atur 54.

regibus in circuitu insularum.

Dum quis hic infirmatur tendit proximus ad Idolum sciscitans an morietur, et si respondit non, addit et dicere medicinam qua curabitur: si autem responderit moriturum, statim conuocatis amicis occiditur, et c.u.m symphonia, et solemnitate comedunt eius carnes, ossa tantummod sepelientes. In Insulis ver circ.u.miacentibus, habentur incredibiliter diuersae gentes. Nam vna habet homines enormis magnitudinis, c.u.m solo in medio frontis oculo, qui absque vllo condimento manducant carnes et pisces.

Alia Insula habet homines aspectu deformes, nihil autem colli aut capitis ostendentes, vnde et Acephali nuncupantur: oculos autem habent ante ad scapulas, et in loco pectoris os apertum ad formam ferri, quo nostri caballi fraenantur.

In alia Insula sunt gentes planis faciebus absque eleuatione nasorum, et palpebratum c.u.m paruis foraminibus oculorum, et scissura modica oris. Et in alia gentes c.u.m superiore oris labio ita lato et amplo, vt, dum velint, totam faciem de illo tegant.

Alia generat homines paruae saturae c.u.m oris foramine sic paruo, vt per fistulas alimentum, et potum sumant, et quoniam carent lingua et dentibus, monstrant per naturalia signa conceptus. Et aliqui sunt homines debitae quidem staturae, et formae, nisi qud habent pedes equinos, quibus ita sunt praepetes, vt syluestres bestias capiant, quas comedunt, et manducant.

In alia homines sunt toti pilosi et hispidi, vsu simiarum manibus et pedibus ambulantes, et ad arbores reptantes, qui quamuis non loquuntur, apparent rationabiles, qui regem habent, et rectores.

Et in alia omnes sunt claudi, qui quamuis pedes habeant, tamen ambulant super genua multum ridiculose, im miserabiliter, vt de pa.s.su in pa.s.sum videantur casuri in terrem. Et in quadam, s.e.xum tam masculinum, quam foeminieum habentes, qui dum masculino vtuntur generant, dum foeminino, impregnantur et pariunt. Atque, in compendio multa concludam, in singulis 54. insularum inueniuntur homines, forma, statura, actibus et moribus singulis ab inuicem differentes, de quibus potest fieri descriptio, quam pertranseo gratia breuitatis, et causa incredulitatis forte quorundum audientium.

In istis autem meridionalibus partibus apparebat mihi eleuatio poli Antarctici 33. graduum, c.u.m 16. minutis. Et sciendum quod in Bohemia, similiter in Anglia eleuatur polus Arcticus 52. gradibus vel citra: Et in partibus magis septentrionalibus, vbi sunt Scoti 62. gradibus c.u.m quatuor minutis. Ex quo patet respiciendo ad lat.i.tudinem coeli, quae est de polo ad polum, quod itineratio mea fuit per quartum Horizontis spherae terrae et vltra, per quinque gradus, c.u.m 20. minutis. c.u.m erg secundum Astrologos, totus terrae circuitus sit 31500. milliarium, octo stadijs pro milliario computatis, et septinginta stadia respondeant ad vnum gradum, quod patet ad lat.i.tudinem terrae, perambulaui 66733. stadia c.u.m vno tertio, quae faciunt 4170. leucas Geometricas c.u.m dimidia vel prope.

CAPVT. 32.

De bona Regione Man chus. [Footnote: Mangi.]

c.u.m igitur tot et talsa in istis Insulis vidimus monstra (quae si explicarem scribendo vix a legentibus omnia crederentur) non curauimus vlterius procedere sub polo australi, ne in maiora pericula incideremus: sed propter auditam et inuisam n.o.bis famositatem potentiae, n.o.bilitatis, et gloriae Imperatoris Tartarorum, vertebam faciem c.u.m socijs nauigare magis versus Orientem. c.u.mque per multas diaetas sustinuissemus multa pericula maris, peruenimus in Regnum Manchus, [Marginal Note: Vel Mangi.] quod est in confinibus superioris Indiae, et iungitur ab vna parte Tartariae. Haec Regio Manchus, pro sui quant.i.tate reputatur melior, delectabilior, et omnium bonorum abundantior de cunctis ibi prope Regionibus. Nam et homines bestiae, et volucres maiores et corpulentiores sunt alijs, et prae vbertate vix inuenirentur in vna ciuitate decem mendici. Formosi sunt viri, sed feminae formosiores. Sed viri loco barbae, habent perpaucos pilos, rigidos, et longos ab vtraque oris parte, quemadmodum nostros videmus cattos habere.

Prima quam ingrediebaumer ciuitas est Lachori, [Marginal Note: Siue Lateryn.] distans vna dieta a mari, et mirabamur, et gauisi sumus nos inuenisse integram ciuitatem Christianae fidei. Nam et maior pars Regni credit in Christum.

Ibi habetur in leui precio copia rerum omnium, et praecipue victualium: vnum genus est ibi serpentum in abundantia quod manducant ad omne conuiuium, et nisi pro finali ferculo ministraretur de illis serpentibus, conuiuium quam modic.u.m diceretur.

Suntque per hoc regnum pleraeque ciuitates et Ecclesiae, et relligiones, quas inst.i.tuit dux Ogerus, quia hoc est vnum de quindecim regnis quae quaesiuit, sicut infra dicetur.

Illic sunt elegantes albae gallinae, quae non vestiuntur plumis vt nostraae, sed optima lana. Canes aquatici, quos nos lutras nominamus, sunt ibi multi edomiti, qud quoties mittuntur in flumen, exportant domino piscem.

Ab hoc loco per aliquas diaetas, venitur ad huius regionis maximam vrbem Cansay, hoc est dicere ciuitatem coeli, imo de vniuerso orbe terrarum putatur haec maxima Ciuitatum; nam eius circuitus 50. leucis est mensus, nec est facile dicere, quam, compresse a quamplurimis populis inhabitatur. Haec sedet in lacu maris, quemadmodum, et Venetiae: et habentur in ea plures quam mille ducenti pontes, et in quolibet turres mirae magnitudinis, ac fort.i.tudinis, munitae peruigili custodia, et pro vrbe tuenda contra Imperatorem Grand Can.

Multi sunt ibi Christiani, et multae Religiones Christianorum, sed et de ordinibus Minorum, et praedicatorum, qui tamen ibi non mendicant; est magna pluralitas ex diuersis nationibus Mercatorum. Per Regionem nascitur vinum valde bonum, quod appellatur Bigon. Et ad leucam extra ciuitatem, Abbatia magna est, non de religione Christiana sed Pagana: et in ea forrestum, siue hortus magnus vndique circ.u.mclusus, consitus arboribus, et arbustis, in cuius etiam medio mons, altus simul et latus, habens hortum vbi solum inhabitant bestiolae mirabiles, sicut Simiae, marmotae, Lanbon, papiones, foreti et huiusmodi ad varia et multa genera, et ad numerum infinitum.

Omni autem die post refectionem conuentus Abbatiae, qui est valde monachosus, deferuntur reliquiae ciborum c.u.m magno additamento, in vasis auro lucentibus ad hunc hortum: et ad sonitum campanae argenteae, quam Eleemosynarius manu gestat descendentes, et occurrentes de bestiolis duo millia aut plures sese componunt residere ad circulum more pauperum mendicorum, et traditur singulis per seruos aliquid de his cibarijs, ac denu audita campana segregando recurrunt: c.u.mque nos tanquam redarguentes, diceremus, cur haec non darentur egenis, responderunt, illic pauperes non habentur, quod si inuenirentur, potius tamen dari deberent bestiolis. Habet enim eorum perfidia, et Paganissimus, animas n.o.bilium hominum post mortem ingredi corpora n.o.bilium bestiarum, et animas ign.o.bilium corpora bestiarum ign.o.bilium et vilium, ad luenda videlicet crimina, donec peracta poenitentia transeant in Paradisum: ideoque nutriunt, prout dic.u.n.t, has n.o.biliores bestias, siue bestiolas, qud a quibusdam n.o.bilibus fundabatur in principio haec Abbatia. Multa sunt alia mira in hac ciuitate, de quibus sciatis, quod non omnia vobis recitabo.

CAPVT. 33.

De Pygmaeis, et de itinere vsque in prouinciam Cathay.

Eundo per Regionem eandem a dicta ciuitate Cansay, ad s.e.x dietas venitur ad n.o.bilem vrbem Tylenso, [Marginal Note: Vel Chezolo.] cuius muri per circuitum tendunt ad s.p.a.cium 20. leucarum: [Marginal Note: Vel Miliarium.]

et sunt 60. petrini pontes, quibus nullos memini pulchriores.

In ista fuit prima sedes regni Mangi, nec immerit, c.u.m sit munita, delectabilis, et abundans omnibus bonis, ac deinde in predicta Cansay, nunc autem tenetur in quadam alia ciuitate.

Nota, quilibet ignis soluit quolibet anno vnum balis pro tributo, quod valet vnum florenum c.u.m dimidio, sed omnes famuli de domo vna pro vno igne computantur: summa ignium tributalium, octies centum millia. Reliqui ver Christiani mercatores, in isto vico non computantur. Copia est ibi victualium.

Quatuor fratres minores vnum potentem conuertebant apud quem hospitabar, et qui duxit me ad Abbatiam istam, ibi vidi scilicet quod hic narratur.

Ad fines itaque regni Mangi transitur grandis fluuius de Dylay, [Marginal note: Vel de Delay.] maius flumen mundi, vbi strictius est continet septem miliaria Odericus: cuius alueus in loco districtiori continet quatuor leucas. Et ex hoc in breui temporis s.p.a.cio intratur Imperium Tartarorum, sequendo fluuium vsque in terram Pygmeorum, per cuius medium transit.

Hij Pygmei sunt homines statura breues ad longitudinem nostri brachij, seu trium manuum expansarum. Tam mares quam feminae formosae et gratiosae, et viuunt communiter ad annos s.e.x vel septem: si qui pertingunt ad octo, mire putantur senectutis. Ad dimidiam anni aetatem nubere possunt, in secundo anno parturiunt: rationalis sunt, et sensati iuxta aetatem pusillam, ac satis ingeniosi ad opera de serico, et de lana arboris. Frequenter praeliantur contra aues grandes patriae, exercitibus congregatis hinc inde, et fit strages vtrimque. Haec gens tam parua optime operatur seric.u.m et bombycem. Isti Pygmei venerunt mihi obuiam chorizando. Non laborant terram, praedia, seu vineas, sed morantur inter eos nostrae quant.i.tatis homines, qui eos incolunt, sicut serui, quos et Pygmaei saepe derident, quia sunt ipsis maiores: et quod ipse non cesso mirari dum dicti homines in illa terra generant vel pariunt, non crescit proles supra Pygmaei staturam: Insula non est protensa, sed forte 12. ciuitatum. Quarum vna est grandis, et bene munita, et quam Grand Can facit c.u.m fortibus armaturis curiose seruari, contra regem Mangi.

Hinc proceditur per Imperium Grand Can, ad multas ciuitates, et villas morum mirabiliter diuersorum, vsque in regnum Iamchan, quod est vnum de 12.

prouincijs maximis, quibus distinguitur totum Imperium Tartarorum.

n.o.bilior ciuitas huius Regni seu Prouinciae dicitur Iamchan, abundans mercimonijs, et diuitijs infinitis, et multa praestans proprio Regi tributa, quoniam sicut illi de ciuitate fatentur, valet annue regi quinquaginta milia c.u.man florenorum auri.

Nota. In Iamchan ciuitate est conuentus fratrum minorum: in hac sunt tres Ecclesiae Monasteriorum: reditus simul ascendit ad 12. c.u.man. Odericus dixit, Vnus c.u.man est decem millium. Summa tributi annui, quinquaginta milia millium Florenorum. In illis namque partibus magnus numerorum summas estimant per c.u.man, numerum 10. millium qui et in Flamingo dicitur laste.

Ad quinque leucas ab hac ciuitate est alia dicta Meke, in qua fiunt de quodam albissimi genere ligni naues maxtimae c.u.m aulis et thalamis, ac multis aedificijs, tanquam Palatium tellure fundatum.

Inde per idem regnum ad viam octo dietarum per aquam dulcem, multas per ciuitates, et bonas villas, venimus Laucherim, [Marginal note: Siue Lanterin.] (Odericus appellat Leuyim,) vrbem formosam opumque magnarum, sitam super flumen magnum Cacameran. [Marginal note: Vel Caremoron.] Hoc flumen transit per medium Cathay, cui aqua infert d.a.m.num, quando nimis inundat, sicut palus in Ferraria, Mogus in Herbipoli: et illud sequentes intrauimus princ.i.p.alem prouinciam Imperij Tartariae, dictam Cathay Calay: et ista prouincia est multum distenta, ac plena ciuitatibus, et oppidis bonis, et magnis omnibusque referta mercimonijs, maxime sericosis operibus, et aromaticis speciebus.

Nauigando per dictum flumen versus Orientem, et itinerando per hanc Cathay prouinciam ad multas dietas per plurimas vrbes et villas, venitur in ciuitatem Sugarmago, [Marginal note: Engarmago.] abundantiorem omnibus in mercemoniis antedictis, quando seric.u.m est hic vilissimum: quadragintae librae habentur ibi pro decem florenis.

Ab hac ciuitate, multis ciuitatibtus peregratis versus Orientem, veni ad ciuitatem Cambalu, quae est antiqua in prouincia Cathay: Hanc postquam Tartari ceperunt, ad dimidium miliare fecerunt vnam ciuitatem nomine Caydo, et habet duodecim portas, et a porta in portam duo sunt grossa miliaria Lombardica, s.p.a.cium inter medium istarum ciuitatum habitatoribus plenum est, et circuitus cuiuslibet istarum ambit 60. miliaria Lombardica, quae faciunt octo Teutonica.

In hac ciuitate Cambalu residet Imperator Magnus Can, Rex Regum terrestrium, et Dominus Dominorum terrestrium. Atque inde vlterius in Orientem intratur vetus vrbs Caydo, vbi communiter tenet suam sedem Imperialem Grand Can in suo palatio. Ambitus autem vrbis Caydo, est viginti fere leucarum, duodecim habens portas a se distantes amplius quam stadia 24.

The English Version.

From that contree, men gon be the see occean, be an yle that is clept Caffolos. Men of that contree, whan here frendes ben seke, thei hangen hem upon trees; and seyn, that it is bettre, that briddes, that ben angeles of G.o.d, eten hem, than the foule wormes of the erthe.

From that yle men gon to another yle, where the folk ben of fulle cursed kynde: for thei norysschen grete dogges, and techen hem to strangle here frendes, whan thei ben syke: for thei wil noughte, that thei dyen of kyndely dethe: for thei seyn, that thei scholde suffren to gret peyne, zif thei abyden to dyen be hem self, as nature wolde: and whan thei ben thus enstrangled, thei eten here flesche, in stede of venysoun.